نویسنده: دکتر محمدکاظم شاهمرادی

مدیریت "اسکار بلفاروپلاستی" پس از جراحی: از پیشگیری تا درمان

اسکار بلفاروپلاستی پلک بالا: چطور در چین طبیعی پلک پنهان می‌شود؟

انواع برش و محل اسکارها

• بلفاروپلاستی فوقانی: برش معمولاً در چین پلک فوقانی (سولکوس اوربیتوپالپبرال) ایجاد می‌شود. این طراحی هوشمندانه باعث می‌شود اسکار به طور طبیعی در چین پلک پنهان شود و وقتی چشم‌باز است، کاملاً غیرقابل‌مشاهده باشد.
• بلفاروپلاستی تحتانی: برش می‌تواند در دو محل باشد:
  • فوق ترانسکانژکتیوال (پلک داخلی): برش از داخل پلک زده می‌شود، بنابراین هیچ اسکار خارجی روی پوست باقی نمی‌گذارد. این روش برای رفع پف زیر چشم ایدئال است.
  • اینفراسیلیاری (زیر مژه‌ای): برش دقیقاً در زیر خط مژه‌های پایین ایجاد می‌شود. با تکنیک صحیح، این اسکار بسیار ظریف شده و در سایة طبیعی زیر مژه‌ها محو می‌شود.

فرایند التیام و تکامل اسکار

• هفته‌های اول (۱-۴ هفته): خط برش ممکن است قرمز، کمی برجسته یا سفت باشد. این یک واکنش کاملاً طبیعی است.
• ماه‌های بعدی (۱-۶ ماه): اسکار وارد فاز "بلوغ" می‌شود. قرمزی به‌تدریج محو شده، برجستگی آن کاهش‌یافته و نرم می‌شود. ممکن است خارش مختصری نیز احساس شود.
• نتایج نهایی (۶ ماه تا ۱ سال و گاهی بیشتر): اسکار به حالت نهایی خود می‌رسد. در یک جراحی موفق، اسکار باید به یک خط بسیار باریک، نرم و هم‌رنگ پوست تبدیل شود که به‌راحتی قابل‌تشخیص نباشد.

عوامل مؤثر بر کیفیت اسکار نهایی

• مهارت جراح: این مهم‌ترین عامل است. یک جراح ماهر باتجربه بالا، برش‌ها را با دقت و در جهت طبیعی خطوط پوست ایجاد می‌کند و از کوچک‌ترین و ظریف‌ترین بخیه‌ها استفاده می‌کند. بافت‌ها را با حداقل آسیب دست‌کاری می‌کند.

ویژگی‌های فردی بیمار

• سن: پوست افراد جوان معمولاً با قابلیت کشسانی بیشتر، بهتر ترمیم می‌شود.
• نوع پوست: افراد با پوست روشن و ضخامت معمولی معمولاً اسکارهای بهتری دارند. پوست‌های تیره‌تر ممکن است مستعد هایپرپیگمانتاسیون (تیره‌شدن جای اسکار) یا ایجاد اسکار کلوئید باشند.
• ژنتیک: سابقه فردی و خانوادگی در تشکیل اسکارهای هایپرتروفیک یا کلوئید بسیار مهم است.
• سبک زندگی: مصرف سیگار و دخانیات با انقباض عروق خونی، اکسیژن‌رسانی به بافت را مختل کرده و روند بهبودی را به‌شدت کند و باکیفیت پایین‌تری می‌کند.
• مراقبت‌های پس از عمل: این بخش مسئولیت مستقیم بیمار است و تأثیر فوق‌العاده‌ای دارد.

چگونگی ایجاد اسکار در بلفاروپلاستی

• مهارت جراح
• نوع تکنیک جراحی
• جنس پوست بیمار
• روند بهبود زخم
• روش‌های پنهان‌کردن اسکار

• انتخاب محل برش مناسب: جراحان معمولاً سعی می‌کنند برش‌ها را در خطوط طبیعی پلک یا نواحی کم‌نورتر ایجاد کنند تا اسکار کمتری قابل‌مشاهده باشد.
• استفاده از تکنیک‌های خاص: بعضی تکنیک‌ها همچون بلفاروپلاستی دوجانبه یا استفاده از ابزارهای خاص می‌تواند به کم‌شدن اسکار کمک کند.
• مراقبت‌های بعد از جراحی: استفاده از کرم‌های موضعی و روش‌های درمانی همچون لیزردرمانی می‌تواند به بهبود سریع‌تر زخم‌ها کمک کند.

نکات مهم برای بیماران

عوارض اسکار برجسته بعد از بلفاروپلاستی: چه وقت باید به جراح مراجعه کنیم؟

• اسکار هایپرتروفیک: یک اسکار برجسته، قرمز و ضخیم که در محدوده همان برش اولیه باقی می‌ماند.
• اسکار کلوئید: رشد بیش از حد بافت اسکار که فراتر از مرزهای زخم اصلی گسترش می‌یابد. این نوع اسکار در ناحیه پلک نادر است
• چشم گرد (round eye و scleral show): یکی از عوارض جدی جراحی پلک تحتانی که معمولاً به دلیل برداشتن بیش‌ازحد پوست یا کوتاهی بافت‌ها رخ می‌دهد و باعث کشیده‌شدن پلک به سمت پایین و نمایان‌شدن سفیدی زیر عنبیه می‌شود.
• برون‌زدگی اسکار (اسکار اکتروپیون): کشیدگی پلک به سمت بیرون که می‌تواند ناشی از اسکار باشد.
• عدم تقارن: تفاوت در ظاهر یا ارتفاع اسکار بین دو چشم.

عوامل ایجاد اسکار برجسته

• ژنتیک: بعضی از افراد به علت خصوصیات ژنتیکی خود بیشتر مستعد ایجاد اسکارهای برجسته هستند.
• محل جراحی: مکان و نوع جراحی می‌تواند تأثیر زیادی بر روی نوع اسکار داشته باشد.
• روند بهبودی: عدم رعایت مراقبت‌های مناسب پس از جراحی امکان دارد منجر به بروز اسکارهای نامطلوب شود.

چه زمانی باید به جراح مراجعه کنیم؟

• افزایش اندازه یا ضخامت اسکار در طول زمان.
• قرمزی و التهاب مداوم در ناحیه جراحی.
• احساس درد یا ناراحتی غیرعادی در ناحیه اسکار.
• تغییر رنگ پوست یا عدم بهبودی مناسب.

مراقبت‌های ۶ ماه اول از اسکار بلفاروپلاستی پلک پایین: بدون کبودی طولانی

مراقبت‌های عمومی بعد از عمل

• استراحت کافی: خواب کافی و استراحت به ترمیم بهتر زخم‌ها کمک می‌کند. در روزهای اول، بهتر است سر را بالا نگه دارید.
• اجتناب از فعالیت‌های شدید: از فعالیت‌های سنگین و ورزش‌های شدید که امکان دارد باعث افزایش فشارخون شود، پرهیز کنید.
• محافظت از نواحی تحت درمان: برای جلوگیری از عفونت، قسمت جراحی را تمیز و خشک نگه دارید.

مدیریت کبودی و ورم

• استفاده از کمپرس سرد: کمپرس سرد به کاهش ورم و کبودی کمک می‌کند. این کار را به مدت ۱۵-۲۰ دقیقه چند بار در روز انجام دهید.
• مصرف داروهای تجویزی: طبق دستور پزشک، داروهای ضدالتهابی در کاهش درد و ورم مؤثر هستند.

تغذیه مناسب

چرا اسکار بلفاروپلاستی در افراد سیگاری دیرتر خوب می‌شود؟

تأثیر سیگار بر روند بهبودی

• کاهش جریان خون: نیکوتین و دیگر ترکیبات موجود در سیگار می‌توانند عروق خونی را تنگ کنند و در نتیجه جریان خون به قسمت جراحی را کاهش دهند.
• کاهش اکسیژن‌رسانی: اکسیژن برای ترمیم زخم‌ها لازم است و سیگارکشیدن سطح اکسیژن خون را کاهش می‌دهد.
• افزایش التهاب: مواد سمی موجود در سیگار سبب افزایش التهاب و تأخیر در فرایند بهبودی می‌شوند.

مشکلات خاص پوست در افراد سیگاری

• کاهش کلاژن و الاستین: این دو پروتئین به حفظ قوام و انعطاف‌پذیری پوست کمک می‌کنند و سیگار تولید آن‌ها را مختل می‌کند.
• تیرگی و زردی پوست: سیگارکشیدن سبب تغییر رنگ پوست و ایجاد لکه‌های تیره می‌شود که این مسائل ممکن است بهبودی را سخت‌تر کند.

سؤالات رایج بیماران: اسکار بلفاروپلاستی بعد از ۱ سال چطور محو می‌شود؟

تغییرات اسکار در طول زمان

• ماه اول: اسکارها معمولاً قرمز و برجسته هستند و احتمال دارد احساس خارش یا ناراحتی ایجاد کنند.
• ماه‌های دوم تا ششم: رنگ اسکارها به‌تدریج کم‌رنگ‌تر می‌شود و به سطح پوست نزدیک‌تر می‌گردد. همچنین، احتمالاً برجستگی آن‌ها کم می‌شود.
• ماه‌های ششم تا دوازدهم: در این مرحله، اسکارها معمولاً نرم‌تر می‌شوند و به طور قابل‌توجهی بهبود می‌یابند. رنگ آن‌ها به رنگ طبیعی پوست نزدیک‌تر می‌شود.

عوامل مؤثر بر بهبود اسکار

• نوع پوست: پوست‌های تیره‌تر احتمال دارد اسکارهای واضح‌تری ایجاد کنند.
• روش جراحی: تکنیک‌های جراحی و دقت جراح در کاهش اسکارها تأثیرگذار است.
• مراقبت‌های بعد از جراحی: رعایت نکات مراقبتی، استفاده از کرم‌های مناسب و پوشش مناسب به بهبود سریع‌تر اسکارها کمک می‌کند.

جلوگیری از تغییر رنگ اسکار بلفاروپلاستی با ضدآفتاب: راهنمای روزانه

راهکارهای پیشگیری و بهبود اسکار

• انتخاب یک جراح مجرب و متخصص در زمینه جراحی پلک.
• مشاوره صادقانه در مورد سابقه پزشکی و اسکارهای قبلی.
• ترک سیگار از چند هفته قبل از عمل.

• پیروی دقیق از دستورات جراح: این مهم‌ترین نکته است.
• محافظت از اسکار در برابر آفتاب: استفاده از عینک‌آفتابی و کرم ضدآفتاب با SPF بالا بر روی اسکار (پس از بسته‌شدن کامل زخم) برای جلوگیری از تیره‌شدن آن حیاتی است.
• استفاده از پمادهای ترمیم‌کننده: مانند ژل سیلیکون یا پمادهای تجویز شده توسط پزشک.
• ماساژ ملایم: پس از تأیید پزشک، ماساژ ملایم اسکار با کرم می‌تواند به نرم‌شدن و جلوگیری از چسبندگی کمک کند.
• تغذیه سالم: رژیم غنی از ویتامین C، پروتئین و روی.
• پرهیز از فعالیت‌های سنگین: تا از افزایش فشار و خونریزی جلوگیری شود.

چرا ضدآفتاب مهم است؟

نکات استفاده از ضدآفتاب

• انتخاب ضدآفتاب مناسب: ضدآفتابی را انتخاب کنید که دارای SPF حداقل 30 باشد و توانایی محافظت کردن از پوست در برابر اشعه‌های UVA و UVB را داشته باشد.
• زمان استفاده: ضدآفتاب باید حداقل 15 دقیقه قبل از قرار گرفتن در معرض آفتاب روی پوست مالیده شود و هر دو ساعت یک بار یا بعد از شنا یا تعریق مجدداً استفاده گردد.
• استفاده در روزهای ابری: حتی در روزهای ابری، اشعه UV به پوست آسیب می‌رسانند. پس، همیشه از ضدآفتاب استفاده کنید.

مراقبت‌های اضافی

• استفاده از کلاه و عینک‌آفتابی: این لوازم می‌توانند به کاهش تماس مستقیم پوست با اشعه UV کمک کنند.
• رطوبت‌رسانی: مرطوب نگه‌داشتن قسمت جراحی می‌تواند به بهبود سریع‌تر بافت کمک کند.
• مشاوره با پزشک: در صورت بروز هرگونه مشکل یا تغییر رنگ غیرطبیعی، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

بهترین کرم ترمیم‌کننده اسکار بلفاروپلاستی برای پوست‌های حساس ایرانی

ویژگی‌های کرم ترمیم‌کننده مناسب

• ترکیبات طبیعی: استفاده از ترکیبات گیاهی و طبیعی مانند آلوئه‌ورا و روغن‌های گیاهی به تسکین و ترمیم پوست کمک می‌کند.
• فاقد عطر و مواد شیمیایی: برای پوست‌های حساس، کرم‌هایی که فاقد عطر و مواد شیمیایی مضر هستند، بهتر عمل می‌کنند.
• مرطوب‌کننده: کرم‌هایی که خواص مرطوب‌کنندگی دارند، به حفظ رطوبت و انعطاف‌پذیری پوست کمک می‌کنند.

بهترین کرم‌های ترمیم‌کننده برای پوست‌های حساس

• کرم سیلیکونی: این کرم‌ها به‌عنوان یک‌لایه محافظ بر روی پوست عمل می‌کنند و به بهبود هر چه سریع‌تر اسکار کمک می‌کنند.
• کرم‌های حاوی ویتامین E: ویتامین E به ترمیم پوست کمک می‌کند و سبب کاهش التهاب می‌شود.
• کرم‌های مرطوب‌کننده با پایه کره شی: این نوع کرم‌ها به نرم‌شدن و پیشگیری از خشکی پوست کمک می‌کنند.

درمان اسکارهای مشکل‌ساز

• تزریق کورتیکواستروئید: برای نرم و صاف‌کردن اسکارهای هایپرتروفیک و کلوئید.
• لیزرتراپی: لیزرهای مختلفی مانند لیزر فرکشنال CO2 برای صاف‌کردن سطح اسکار و لیزر رنگی پالسی (PDL) برای کاهش قرمزی آن به کار می‌روند.
• کرم‌های موضعی: کرم‌های حاوی سیلیکون، ویتامین E یا سایر مواد مؤثر.
• جراحی ترمیمی: در موارد شدید مانند کتاریکت یا اکتروپیون، ممکن است نیاز به جراحی مجدد برای اصلاح موقعیت پلک و اسکار باشد.

سخن پایانی